Groninger Gijzelaars

Gegevens uit "Aanslag en Represaille" blz 44 en 45: Johan was "Dorschmachinearbeider"

Johan Walker was 18 toen hij tijdens de razzia in Middelstum werd opgepakt. Met alle andere gijzelaars is hij uiteindelijk op transport gesteld naar Kamp Amersfoort waar hij ongeveer 2,5 maand heeft gezeten. 

Over de ervaringen in dit kamp schrijft hij:

’De omstandigheden waren verschrikkelijk. Mijn familie kwam mij opzoeken maar dat werd geweigerd, terwijl ze bij de poort stonden. We moesten ook dagenlang in de brandende zon staan omdat de bewakers een lucifer hadden gevonden. Tijdens een andere straf moesten we continu diepe kniebuigingen maken terwijl de bewakers met pistolen over onze hoofden heen schoten’.

Op 7 juli 1944 werd hij op transport gesteld naar Braunschweig in Duitsland. Daar werd hij te werk gesteld in de ondergrondse zoutmijnen (KZ-Aussenlager Weferlingen, codenaam Gazelle). De gevangen moesten gedurende twaalf uur achter elkaar werken aan vliegtuigmotoren.
Het werk viel Johan zwaar en door de zeer slechte voeding liep hij ‘open benen’ op. Een Italiaanse arts die ook in het kamp gevangen zat (waarschijnlijk een Italiaanse partizaan) verzorgde hem, maar zijn zijn situatie verbeterde niet.
Omdat hij lange tijd in de ziekenbarak verbleef, hielp hij de Italiaanse arts zo veel mogelijk. Toen Jan Wiertsma met TBC in de ziekenbarak aankwam, hebben ze nog geprobeerd hem te redden. Zij ondernamen een ingreep om vocht achter zijn longen te verwijderen. Een ingrijp die niet alleen gevaarlijk was (de Duitse bewakers hadden het verboden) maar ook nog eens zeer pijnlijk (het gebeurde zonder verdoving). Het mocht niet baten en Wiertsma overleed.
Over de uitvaart schrijft Johan:

’Daarna samen met Bonne Willemsen uit Winsum Wiertsema gekist in een veel te kleine kist zodat hij er met gebroken botten in moest. Daarna vond de begrafenis plaats waar ik met alle geweld bij wilde zijn omdat ik hem tot het laatst had verzorgd.’

Na enkele maanden werd de Italiaanse arts vervangen door een Duitse die Johan weer aan het werk zette (‘zonder werk, geen eten!’), terwijl Johan nog steeds last had van open benen en leed aan een zenuwinzinking.

Toen het kamp werd bevrijd, was Johan sterk vermagerd, uitgeput en verkeerde hij in een zeer slechte conditie. Toen hij eindelijk weer thuiskwam in Middelstum is hij bijna twee jaar lang zeer ziek geweest. Nooit is zijn gezondheid meer goed gekomen en ook psychisch leed hij zeer onder de herinneringen aan zijn kampjaren.

Opgeschreven door Erik Jan Tillema (kleinzoon)