Over deze site
Op 25 april 1944 is mijn vader Jan Brondijk op 23-jarige leeftijd in Winsum opgepakt bij een razzia. Hij was die dag met de bus op weg naar Groningen, waar hij op de MTS zat. Het leven van mijn vader veranderde die dag ingrijpend, zoals dat ook voor de circa 150 ander jongens geldt die eind april werden opgepakt bij razzia’s in diverse Groningse dorpen.
De razzia’s werden gehouden als antwoord op de moord op de onderluitenant der Staatspolitie Jannes Luitje Keijer op 22 april 1944 in Bedum. De opgepakte mannen, gijzelaars genoemd, werden afgevoerd naar Kamp Amersfoort. Enkele weken later werden de meesten op transport naar Duitsland gesteld. In de trein die hiervoor werd ingezet zaten meer dan 600 mannen. Naast de Groningers, waren er nog twee andere groepen met gijzelaars, een uit Beverwijk en omgeving en een uit het Merwedegebied (Sliedrecht en omstreken). Tussen de gijzelaars ontstaan vriendschappen voor het leven, die ook na de oorlog door de kinderen nog worden voortgezet. Dit weet ik onder andere, doordat mijn vader kans heeft gezien de periode van zijn gevangenschap vrij nauwkeurig in een dagboek vast te leggen. Hierdoor heb ik een goed beeld gekregen van wat er zich destijds heeft afgespeeld. In april 1968 is een groep van circa 25 gijzelaars teruggegaan naar het gebied rond Böhlen. Ze bezochten de plaatsen waar ze zulke slechte herinneringen aan hadden. Dit keer was de ontvangst een stuk hartelijker. Op kamp ‘De Kippe’ was niets meer’, alleen de contouren van de zogenaamde ‘schijtkuilen’ waren er nog te zien. In Peres stonden nog wel enkele barakken, waar varkens in werden gehouden. Hierover werd door de ex-gevangenen opgemerkt, dat deze het waarschijnlijk een stuk beter hadden dan zij destijds. Een bezoek aan het kerkhof in Pulgar maakte veel emoties los, omdat zij daar hun overleden kameraden zelf hadden moeten begraven. Een jaar laten reisde er opnieuw een delegatie ex-gijzelaars naar Duitsland af. Zij hebben op 9 april 1969 een door de fabriek ter beschikking gesteld monument onthuld op de begraafplaats te Pulgar.
In juli 2001 is mijn vader overleden, maar de geschiedenis liet mij niet los. In november 2008 ontdekte ik op internet de site www.razziabeverwijk.nl over oorzaak en gevolgen van de razzia in Beverwijk in april 1944. De site is een initiatief van Cor Bart, naamgenoot van zijn in Duitsland gesneuvelde oom. Ik was zeer onder de indruk van dit digitale monument, waarop individueel aandacht is voor alle opgepakte mannen. Later volgde Anja van der Starre uit Dordrecht met een soortgelijke site voor de mannen uit het Merwedegebied: www.merwedegijzelaars.nl. Ik besefte toen dat er beslist ook een site voor de Groninger gijzelaars moest komen. Het hoe en wanneer moest nog even rijpen.
In augustus 2011 heb ik samen met mijn vrouw het gebied bezocht, waar mijn vader in de oorlog gevangen gezeten heeft. Dit maakte veel emoties los. Misschien het laatste zetje in de aanloop naar de site. Met financiele steun van de gemeente De Marne is die er dit najaar gekomen. Sinds begin oktober is www.groningergijzelaars.nl online.
Met deze website wil ik de mannen eren die in april 1944 ten gevolge van de vergelding na de moord op Keijer hun vrijheid hebben verloren. Enkelen van hen werden direct vermoord, anderen overleefden de gruwelen van de kampen niet en ook na de bevrijding stierf er nog een aan de geleden ontberingen. Een digitaal monument dus voor alle betrokkenen, opdat wij niet vergeten!
De informatie op deze site heb ik met zorg verzameld. Helaas kan het voorkomen, dat er gegevens ontbreken of onjuist vermeld staan. In dat geval stel ik het bijzonder op prijs, dat u mij dat laat weten via ‘Contact’ .
Henk Brondijk
Ulrum, oktober 2011